بیماری اگزمای ناشی از استاز وریدی (Stasis Dermatitis)

 نوعی اگزما است که در ساق پاها، در برخی از بیماران مبتلا به نارسایی وریدی رخ می دهد. این درماتیت میتواند حاد، تحت حاد یا مزمن و مکرر بوده و ممکن است همراه با زخم باشد. اکثر بیماران مبتلا به نارسایی وریدی دچار استاز درماتیت نمیشوند، که نشان می دهد که عوامل ژنتیکی یا محیطی ممکن است در بروز آن نقش داشته باشد.

دلیل وقوع آن ناشناخته است. بعضی بر این باورند که ایجاد پاسخ افزایش حساسیتی به آنتی ژن پروتئینی در اپیدرم که از طریق افزایش فشار هیدرواستاتیکی ایجاد شده است علت بروز آن است در حالی که دیگران معتقدند که پوست آسیب دیده  بیشتر در معرض تروما و تحریک محیطی میباشد.

در تست پچ (patch test)، بیماران مبتلا به استاز درماتیت به طور قابل توجهی واکنش مثبت آلرژیک بیشتری نسبت به اجزای ترکیبات موضعی مصرف شده قبلی دارند. و از مصرف داروهای موضعی که دارای ترکیبات با توانایی ایجاد حساسیت های بالقوه هستند (لانولین، بنزوکائین، پارابن ها و نئومایسین) دربیماران مبتلا به استاز درماتیت بایستی اجتناب نمود. آلرژی به کورتیکواستروئیدهای موضعی نیز ممکن است رخ بدهد.

 علائم بالینی:

1) در فاز حاد بیماری پلاک قرمز سطحی ممکن است به طور ناگهانی در پوست قسمت تحتانی ساق پا ظاهر میشود. این فرایند حاد ممکن است یک التهاب اگزمایی، سلولیت یا هر دو باشد. ترشح و دلمه بستن (کراست) نیز ظاهر می شود. گاهی همزمان با التهاب پا، درمناطق دیگر مثل کف دست، تنه و یا اندام ها التهاب پوستی رخ میدهد. التهاب پوستی به مصرف آنتی بیوتیک های سیستمیک، کمپرس های مرطوب و کورتیکواستروئیدهای موضعی پاسخ می دهد.

به علت خشک شدن پوست ازمصرف بیش از حد کمپرس های مرطوب بایستی اجتناب نمود. زمانیکه سایت اصلی التهاب بهبود می یابد واکنش التهابی در سایر مناطق  نیزبه صورت خود به خودی برطرف خواهد شد.

 2) التهاب تحت حاد معمولا در فصل زمستان،  زمانی شروع می شود که پاها خشک وپوسته پوسته میشوند و ممکن است طی ماه ها به تدریج ظاهر شود. رنگدانه آهن به نام هموسیدرین(که ناشی از تخریب گلبول های قرمز خارج شده از ورید به علت افزایش فشار هیدرواستاتیکی میباشد)، منجر به ایجاد رنگ قهوه ای پوست میگردد.

 3)  التهاب مزمن به دنبال خارش مداوم و حملات مکرر اگزمای حاد در نواحی از پوست که از نظر عروقی  تضعیف شده است ایجاد میشود. درمان با لوسیون های خشک  کننده مانند کالامین و یا ایجاد حساسیت بالقوه با داروهای موضعی حاوی نئومایسین، التهاب پوست را تشدید و طولانی تر می نماید.

شایع ترین تظاهر پوستی در این مرحله پلاک کبود رنگی در قسمت داخلی قوزک پا میباشد. فیبروز پس از التهاب مزمن منجر به ضخیم شدن دائمی پوست می شود.

درمان:

استفاده از آنتی بیوتیک های خوراکی و استرویید های موضعی (کلاس 2 تا 5) و کمپرس های مرطوب بر حسب شرایط در درمان کاربرد دارد ولی به بیماران باید هشدار داده شود که کرم های استروئیدی که داخل زخم قرار می گیرند فرایند بهبودی را متوقف میسازند. بالا نگه داشتن پاها باعث تسریع بهبودی می شود.

منبع : دکترآزاده گودرزی متخصص پوست ،مو، زیبایی و استادیار دانشگاه علوم پزشکی ایران