آشنایی با بیماری درماتیت آتوپیک و راههای درمان آن (بخش دوم)

بیماران دچار آتوپی دچار عوارض خاصی میشوند که میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

1)   عفونت های پوستی:

بیماران به دلیل مختل بودن سد دفاعی پوستی و تغییرات فاکتورهای ایمنی در سطح پوست، مستعد عفونت های باکتریایی و ویروسی هستند که شایعترین عارضه بیماری آتوپی میباشد و از آنجاییکه استافیلوکوک طلایی در پوست این افراد به مقدار زیاد کلونیزه میشود، عفونت با این ارگانیسم بیشتر رخ میدهد و ایجاد عفونت هم باعث شعله ورتر شدن بیماری میشود. 

2)   اگزما هرپتیکوم:

زمانیکه عفونت ویروس تبخال HSV به طور سریع و وسیع بر روی پوست بیماراگزمایی منتشر شود، باعث ایجاد ضایعات وزیکولر و تاولی همراه با دلمه های یک شکل و هم اندازه میشود و بیشتر بر روی سر و گردن و تنه نمایان میشود. فرد دچار تب بیحالی و بزرگ شدن غدد لنفاوی میشود و به دنبال آن بر روی ضایعات ممکن است عفونت های استافیلوکوکی اضافه شود.

3)   درگیری های چشمی:

درگیری های چشمی هم میتواند به صورت حاد باشد و هم به صورت مزمن. علایم چشمی شامل خارش چشم، سوزش و ترشحات موکوسی و اشکریزش و بلفاریت (تورم و پوسته ریزی پلک ها) می باشد.

درمان:

1) اجتناب از فاکتورهای تحریک کننده: عوامل سایکولوژی و محیطی متعددی از جمله گرده های گیاهان، انگل مایت، ذرات حیوانات، شوینده های خشن، پشم، تعریق، سیگار و استرس میتوانند باعث شعله ور شدن بیماری شوند، در نتیجه دوری کردن از این عوامل میتواند مفید باشد.

این نکته حائز اهمیت است که حساسیت غذایی در 10 تا 30 درصد کودکان مبتلا به آتوپی وجود دارد و تقریبا 90 درصد این واکنش ها به دلیل تخم مرغ، شیر، بادام زمینی، سویا و گندم است که از این مواد بادام زمینی و غذاهای دریایی مثل ماهی و صدف حساسیتشان ممکن است تا آخر عمر باقی بماند. به همین دلیل برای کودکانی که سابقه خانوادگی آتوپی دارند توصیه به تغذیه انحصاری فقط با شیر مادر یا محصولات شیر هیدرولیز شده در طول   4 تا 6 ماه اول زندگی میشود (شیر سویا فایده ای ندارد و توصیه نمیشود).

در کودکان با سابقه خانوادگی بیماری شدید، توصیه به اجرای رژیم غذایی کم آلرژن مادر در طول شیر دهی میشود ولی در طول بارداری از آنجاییکه ممکن است دستکاری رژیم غذایی منجر به زایمان زودرس و وزن کم نوزاد شود توصیه نمیشود. همچنین توصیه های تغذیه ای در سن بیش از 6 ماهگی بر روی گسترش بیماری تاثیری ندارد و رعایت موارد ذکر شده تا شش ماهگی مفید است.

2) مراقبت از پوست: از آنجاییکه نقش سد دفاعی پوستی مختل در این بیماری ثابت شده است، در نتیجه استفاده از امولیانت ها مثل وازلین، گلیسرین و اوسرین حتی در زمان و مکان هایی که بیماری فعال وجود ندارد مفید می باشد. بهتر است در مدت 3 دقیقه بعد از حمام امولیانت استفاده شود و از موادی که آلرژن هستند مثل عطر ها، عصاره های گیاهی، حمام کف و نمک و روغن های معطر اجتناب شود.

3) کورتون های موضعی و مهار کننده های کلسی نورین: داروهای اصلی در کنترل فاز التهابی بیماری هستند.کورتون ها باید قدرت مناسب برای کنترل بیماری داشته باشند و تا زمانیکه بیماری فعال وجود دارد روزانه  و سپس به صورت درمان نگهدارنده هفته ای 2 تا 3 بارادامه می یابد.

4) نوردرمانی (فتوتراپی): از روشهای مناسب درمانی در موارد مقاوم بیماری است. ولی بعلت عوارض اشعه ماوراء بنفش در کودکی معمولا درسنین نوجوانی قابل استفاده میباشد.

5) درمانهای ضد التهابی خوراکی: کورتون، سیکلوسپورین، آزاتیوپرین، مایکوفنولات

6) آنتی هیستامین های خوراکی: تجویز آنتی هیستامین های نسل یک مثل هیدروکسی زین در کسانیکه به علت خارش، خوابشان مختل میشود، میتواند مفید باشد.

7) درمان های بیولوژیک

 

هیچ تاثیر مفیدی از استفاده از روغن های گل گاوزبان و پامچال دیده نشده است. همچنین درمانهای بیو فیدبک و هیپنو تراپی نیز تاثیری نداشته اند.

آموزش به بیماران و والدین در مورد مراقبت از پوست و دوری از عوامل محرک بسیار مفید است. بسیاری از والدین در مورد استفاده طولانی مدت از کورتون های موضعی و خوراکی نگرانی دارند و باعث قطع درمان و در نتیجه درمان ناکافی بیماری میشوند که خود منجر به بدتر شدن وضع موجود میشود. آموزش به بیماران و والدین میتواند رسیدگی به بیماری را بهتر و ارتباط بین پزشک و بیمار رو بهبود بخشد.

منبع: دکتر بصیرا زندیه متخصص پوست، مو و زیبایی