تاریخچه لیزر LASER

واژه لیزر به معنی تقویت نور به کمک گسیل القایی تابش  می باشدlight Amplification by Stimulated Emission of Radiation.

نخستین بار Maiman در سال 1959 با استفاده از کریستال یاقوت، موفق به تولید لیزر قرمز با طول موج 694 نانومتر گردید. در آن زمان استقبال زیادی از اختراع او شد و آن را به عنوان روشی جدید در درمان سرطان و نیز جایگزین مناسب برای چاقوهای جراحی قدیمی شناختند. در سال1960  علی جوان، ویلیام بنت و دونالد هریوت، اولین لیزر هلیوم نئون را ساختند، که  اولین لیزر پیوسته در طول موج 1.15 میکرون بود. اولین درمان پزشکی  با استفاده از لیزر بر روی انسان توسط دکتر چارلز کمپبل در منهتن انجام گرفت. در این جراحی از لیزر یاقوت  برای از بین بردن تومور شبکیه چشم استفاده شد.

در سال 1963 آقای دکتر Leon Goldman به عنوان پیشتاز کاربرد لیزر در زمینه پوست، از لیزر یاقوت برای درمان ضایعات مختلف پوستی استفاده نمود. از دکتر Goldman  در بسیاری از کمیته های درماتولوژی به عنوان پدر لیزر در پزشکی و جراحی یاد می شود. در طول سال های بعد لیزرهای دیگری چون آرگون و Co2 توسعه یافته و  در زمینه پزشکی مورد استفاده قرار گرفتند. این لیزرها  به صورت پیوسته، تابشدهی می کردند. لیزر آرگون با طول موج 488 تا 514 نانومتر در درمان ضایعات عروقی مادرزادی از جمله خال لکه شرابی PWS مورد استفاده قرار گرفت اما ریسک پیدایش اسکارهای هایپرتروفیک(کلویید) بالایی را به همراه داشت.  لیزر Co2 با طول موج 10600 نانومتر ضمن تخریب موثر هدف، به دلیل عدم کنترل توزیع حرارت روی هدف، اسکارهای هایپرتروفیک(کلویید) و پیگمانتاسیون برجای میگذاشتند. بعدها لیزرهای پالسی با بهرهگیری از دیافراگمهای مکانیکال به منظور قطع و وصل تابشدهی، به وجود آمدند.

لیزرها در زمینه پوست و زیبایی ابتدا به منظور رفع ضایعات عروقی مورد استفاده قرار گرفتند اما عدم توجه به اصل فوتوترمولیز انتخابی در هدف موجب بروز عوارض می شد. به طوری که این لیزرها به طور موثر توسط اکسی هموگلوبین جذب نشده و جذب بالا توسط ملانین موجب بروز اثرات جانبی مضر از جمله هایپرپیگمانتاسیون، هیپوپیگمانتاسیون و اسکار می گردید.

در اوایل دهه 1980 میلادی Anderson و Parrish دریافتند که آسیب حرارتی بافت های اطراف هدف در نتیجه قرارگیری طولانی مدت آن در معرض لیزر است. آنها مشاهده کردند که با انتخاب طول موج مناسب، جذب در هدف و نیز انتقال انرژی لیزر در زمانی کوتاه تر از زمان استراحت گرمایی(TRT)  هدف، میتوان آسیب حرارتی بافت اطراف را به حداقل رساند. در نتیجه لیزرهای جدیدتری ساخته شد که به سیستمهای کنترل مجهز شدند که توزیع حرارت را محدود به هدف نمایند.

منبع: واحد R&D شرکت شپکو (شفا الکترو پژواک)

سروش مهردادی ( فوق لیسانس لیزر پزشکی)

سعید سمائیان ( فوق لیسانس مهندسی پزشکی)