اگزمای اطراف دهان (Perioral Dermatitis)

اگزمای اطراف دهان یکی از انواع اگزماهای اطراف اجزای صورت مثل بینی و چشم می باشد (Periorificial dermatitis). علائم مشخصه این گروه از ضایعات  بروز پاپولهای (دانه های) خارش دار کوچک و گروهی است که ملتهب و قرمز بوده و در لمس دردناک هستند و ممکن است در اطراف چشم، دهان، سوراخهای بینی و حتی ناحیه تناسلی بروز نمایند.

در اگزمای اطراف دهان، ضایعات محدود به نیمه تحتانی صورت بویژه اطراف دهان است. بیماری معمولا زنان بالغ 15 تا 45 سال را گرفتار میکند و در مردان شیوع کمتری دارد. کودکان در هر سنی ممکن است مبتلا شوند.علت دقیق بیماری مشخص نیست.

عوامل ایجاد کننده بروز ضایعات عبارتند از:

مصرف استروییدهای موضعی قوی، مصرف استرویید استنشاقی، کرمهای آرایشی، مصرف قرصهای جلوگیری از بارداری، اختلالات قاعدگی، ضد آفتابهای چرب و خمیر دندانهای فلورینه.

در کل عوامل فیزیکی محرک پوست یا فاکتورهای هورمونی که منجر به تخریب سد دفاعی پوست (epidermal barrier dysfunction) شوند، در ایجاد آن دخیل هستند.

علایم بالینی:

در فرم کلاسیک بیماری، ضایعات بصورت دانه های  قرمز و تاولی ریز(پاپول و وزیکول) یا قرمز و چرکی (پوسچول) سرسوزنی و گروهی هستند که روی زمینه قرمزپوست ایجاد میشوند. گاهی پوسته دار می باشند و معمولا بطور قرینه در اطراف دهان قرار دارند.

مشخصه بالینی ضایعات وجود حاشیه سالم لب (در اطراف ورمیلیون لب)  میباشد. پوست بیماران معمولا خشک است و فرد احساس سوزش دارد. بیماران اغلب عدم تحمل به آفتاب، مواد آرایشی و آب داغ دارند.

 تشخیص بیماری اغلب بالینی است و معمولا نیاز به بیوپسی (نمونه برداری) وجود ندارد. مهمترین تشخیصهای افتراقی بیماری عبارتند از آکنه روزاسه گرانولوماتوز و درماتیت سبورئیک.

در روزاسه برخلاف این بیماری، پاپول و پوسچولها در مراحل مختلف تکامل مشاهده میشوند و انتشار ضایعات در نواحی محدب صورت رخ میدهد. در ضایعات درماتیت سبورئیک نیز قارچ مالاسزیا  روی ضایعات یافت میشود.

درمان:

در موارد خفیف zero therapy انجام میشود. یعنی همه کرمهای مصرفی بیمار حتی ضد آفتاب و کرمهای آرایشی قطع میشود. فقط در صورتیکه بیمار استرویید قوی موضعی  مصرف میکرده، برای جلوگیری از شعله ور شدن بیماری بدنبال قطع ناگهانی آن، بهتر است یک استرویید موضعی ضعیفتر را جایگزین کرده و به تدریج قطع کنیم.

در موارد متوسط بیماری درمانهای موضعی مثل اریترومایسین، کلیندامایسین، مترونیدازول، پیمکرولیموس(الیدل) یا آزالئیک اسید کاربرد دارد. در موارد شدید بیماری آنتی بیوتیک خوراکی بمدت چهار تا شش هفته برای کاهش التهاب بکار میرود که شامل تتراسیکلین، داکسی سیکلین، مینوسیکلین و آزیترومایسین میباشند.

در موارد مقاوم و شدید بیماری که آنتی بیوتیک پاسخ نمیدهد یا آنتی بیوتیک ممنوع است ایزوتره تینویین خوراکی بکار میرود. پاسخ به درمان معمولا خوب است و به دنبال درمان برخلاف روزاسه، احتمال عود اندک است اما اگر درمان انجام نشود یا مصرف استروییدهای موضعی ادامه یابد، بیماری ممکن است سالها طول بکشد. برای جلوگیری از عود بهتر است بیمار از کرمهای آرایشی غیرمسدود کننده (non occlusive)  یا ضد آفتاب به فرم ژل یا مایع استفاده نماید.

  منبع : دکتر سمیه حسین زاده متخصص پوست، مو، زیبایی