علل کهیر فیزیکی و درمان آن

کهیر بیماری کم خطر ولی آزار دهنده ای می باشد که موجب اختلال در فعالیت های فرد مبتلا می گردد. علائم بالینی کهیر بصورت قرمزی، تورم و خارش می باشد و هر ضایعه روی پوست کمتر از 24 ساعت فروکش می نماید. کهیر به دو گروه کلی حاد و مزمن طبقه بندی می شود. اگر مدت زمان ابتلا به بیماری کمتر از 6 هفته باشد به آن کهیر حاد میگویند و اگر بیش از 6 هفته تداوم یابد به آن کهیر مزمن اطلاق میشود.

کهیرهای فیزیکی (Physical urticaria) انواعی از کهیر مزمن هستند که با تحریک عوامل فیزیکی ایجاد می گردند. عوامل فیزیکی متعددی موجب ایجاد کهیر فیزیکی میشوند: گرما، سرما، نور آفتاب، ارتعاش، آب و فشار؛ البته این علل فقط آغازگر این نوع کهیر هستند و علت اصلی کهیر در این موارد هایپرسنسیتویتی و یا افزایش حساسیت بدنبال تحریک سیستم ایمنی می باشد.

انواع کهیر فیزیکی:

1) کهیر فشاری (pressure urticarial): این فرم کهیر بدنبال فشار بر روی سطح پوست ایجاد میشود و به دو شکل فوری و تاخیری طبقه بندی میشود:

الف) کهیر فشاری فوری یا درموگرافیسم Dermographism)): اطلاق نام درموگرافیسم بدین خاطر است که میتوانیم روی پوست فرد مبتلا بنویسیم و ظرف چند دقیقه بصورت برجسته نوشته را ببینیم. در این حالت ظرف 3 تا 5 دقیقه بعد از فشار، خراش یا مالش روی پوست، کهیر ایجاد میشود و ظرف چند دقیقه تا چند ساعت فروکش می نماید.

ب) کهیر فشاری تاخیری (Delayed pressure urticarial): بطور عمده در افراد جوان مشاهده میشود. بطور معمول چند ساعت (12 تا 72 ساعت) بعد از فشار روی ناحیه ای از پوست، کهیر ایجاد می شود. محل شایع روی نواحی باسن (بدنبال نشستن روی صندلی)، شانه و کتف می باشد.

2) کهیر کولینرژیک: در افراد جوان و با سابقه آتوپی بطور شایعتر رخ می دهد. معمولا بدنبال ورزش سنگین، نقاط کهیری خارش دار سر سوزنی ریز (1 تا 4 میلیمتری) و متعدد روی پوست ایجاد می شود. محل شایع ضایعات بر روی تنه می باشد و ضایعات ظرف یک ساعت برطرف میشوند.

3) کهیر سرمایی(Cold urticarial) : بطور عمده در دهه دوم و سوم زندگی رخ می دهد و بعد از در معرض سرما قرار گرفتن و تماس با آب یخ، بیمار دچار کهیر میشود. گاهی شدت ایجاد کهیر در زمان گرم شدن بعد از سرما بیشتر میشود. احتمال وجود بیماری های داخلی مانند کرایوگلوبولینمی وجود دارد. در تماس ناگهانی با آب سرد در استخر ممکن است بیماران دچار آنژیوادم و انسداد راه تنفسی و ایست قلبی شوند.

4) کهیر در اثر تماس با آب ((Aquagenic urticaria: ظرف مدت چند دقیقه بعد از تماس با آب (صرف نظر از درجه حرارت آب) بیمار دچار کهیر میشود.

5) کهیر آفتابی ((Solar urticaria: بدنبال در معرض نور خورشید قرار گرفتن، بیمار دچار کهیر میشود؛ بیماری نادر است و در هر رده سنی رخ میدهد.

6) کهیر ناشی از ارتعاش (Vibratory urticarial): بدنبال کار با مته و دریل در بیمار ایجاد میشود.

درمان:

درمان کهیر فیزیکی در درجه اول اجتناب از عوامل آغازگر می باشد. بعنوان مثال از فشار یا پوشیدن لباس تنگ باید اجتناب کرد.
در کهیر ناشی از سرما از روش حساسیت زدائی جهت کنترل بیماری، موثر می باشد
برای درمان دارویی از آنتی هیستامینهای نسل اول مثل هیدروکسی زین و یا نسل دوم مثل سیتریزین و لوراتادین و نسل سوم مانند فکسوفنادین میتوان بهره برد.
در موارد عدم پاسخ به درمان، از داروی مونته لوکاست و امالیزومابomalizumab و داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی مانند پردنیزولون و سیکلوسپورین میتوان بهره جست.
در هر حال بهترین درمان در درجه اول اجتناب از عامل ایجاد کننده کهیر فیزیکی است و نوع درمان دارویی را، پزشک شما با صلاحدید خود شروع خواهد نمود.