پیلینگ (Peeling)

پیلینگ (لایه برداری) شیمیایی در قیاس با سایر روش های جوانسازی و بازسازی سطح پوست، تاریخچه مستند و طولانی تری دارد و از اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم بکار رفته است. در طی دهه های گذشته با توجه به ارزان بودن این روش، آسان بودن و در عین حال اثربخشی خوب، مورد اقبال متخصصین پوست و نیز عموم جامعه بوده است.

ترکیبات اسیدی و بازی مختلفی در پیلینگ شیمیایی بکار میرود. رایج ترین آنها ترکیبات اسید میوه یا آلفا هیدروکسی اسیدها (AHA)، بتا هیدروکسی اسیدها (BHA)، فنل و تری کلرو استیک اسید (TCA) می باشد.

آلفا هیدروکسی اسیدها، اسیدهای استخراج شده از میوه میباشند. رایج ترین آنها گلیکولیک اسید (اسید نیشکر) است. سایر ترکیبات شامل: اسید مالیک (سیب)، اسید تارتاریک (انگور)، اسید سیتریک (مرکبات)، اسید مندلیک (بادام)، اسید لاکتیک (شیر) و اسید فیتیک (برنج) می باشند. آلفا اسیدها از لایه شاخی پوست نفوذ کرده و با از بین بردن اتصالات بین سلولی، لایه لایه از سطح پوست به لایه های زیرین می رسند.
از بین بتا هیدروکسی اسیدها، اسید سالیسیلیک از پوست درخت بید یا غان استخراج شده و خاصیت چربی دوستی (لیپوفیلیک) خوبی دارد و می تواند به راحتی چربی پوست (سبوم) را در خود حل نماید. خاصیت بی حس کنندگی ضعیف و ضد التهابی نیز دارد و از این جهت در پوست های تیره تر با عوارض کمتری همراه می باشد.
تری کلرو استیک اسید به طور سنتتیک از اسید استیک و کلر ساخته شده و با انعقاد پروتئین های بافتی عمل می نماید.
پیلینگ جسنر (Jessner) شامل ترکیبی از اسیدهای فوق (اسید لاکتیک، اسید سالسیلیک و رزورسینول) می باشد. در پیلینگ های ترکیبی مانند جسنر از غلظتهای پایین تر هر کدام از مواد فوق در یک ترکیب استفاده می شود که باعث کاهش عوارض در عین افزایش اثربخشی می گردد. گاهی مواد دیگری با خاصیت مهار تولید رنگدانه، مرطوب کنندگی و ضد التهابی به ترکیب مواد پیلینگ اضافه می شود.
آنزیم های پروتئولیتیک هم میتوانند خاصیت پوسته ریزی (اکسفولیاتینگ) و لایه برداری در سطح پوست ایجاد کنند. مانند بروملین (استخراج شده از آناناس)، لاکتوز ( از شیر)، پاپین (از پاپایا)، پپسین، عصاره گوجه فرنگی و قارچ. این مواد معمولا بعد از استفاده روی پوست، نیاز به فعال سازی با آب دارند.

پیلینگ می تواند سطحی یا عمقی باشد که بر حسب: نوع ماده پیلینگ، غلظت آن، PH و اسیدیته آن و مدت زمان ماندگاری پیلینگ روی پوست متفاوت می باشد.

انواع پیلینگ

1) سطحی (Superficial peel):

معمولا با اسید گلیکولیک، اسید سالیسیلیک یا محلول جسنر انجام میشود و موجب کاهش رنگدانه های سطحی پوست (تیرگی پوست، کک و مک، لنتیگو و ملاسما) و جوش های سرسفید و سرسیاه میگردد. بطور معمول به چندین جلسه درمانی جهت کسب نتایج دلخواه احتیاج می باشد.

2) عمق متوسط (Medium depth peel):

با تری کلرو اسید استیک با غلظت 20 تا 35 درصد انجام میشود و جهت درمان تغییرات آفتابی مزمن پوست (اکتینیک کراتوز)، چین های ظریف صورت و جهت بهبود قوام پوست و لک های عمقی پوستی مورد استفاده قرار می گیرد.

3) عمقی (Deep peel):

با ماده فنل انجام میشود و امروزه به دلیل بالا بودن ریسک عوارض، کمتر مورد استقبال متخصصین پوست قرار میگیرد ولی در گذشته جهت درمان چین و چروک عمیق استفاده می گردید؛ در زمان پیلینگ با فنل بیمار بایستی مونیتورینگ قلبی شود.

در پیلینگ سطحی بدنبال انجام کار، قرمزی و پوسته ریزی در سطح پوست ایجاد میشود. بیمار ممکن است تنها تا ۵ روز بعد انجام پیلینگ، پوسته ریزی خفیف در سطح پوست داشته باشد و بجز محافظت از آفتاب و یک مرطوب کننده ملایم به مراقبت دیگری نیاز ندارد.

اما در پیلینگ های عمقی تر فراستینگ یا به عبارتی سفید شدن پوست بلافاصله بعد از پیلینگ ایجاد می شود و چند روز بعد از پیلینگ این تغییر رنگ تبدیل به دلمه های قهوه ای (کراست) می گردد و ریزش می نماید. نیاز به شستشوی ملایم روزانه و استفاده مداوم از یک امولیانت تا برطرف شدن دلمه های قهوه ای (۴ تا ۸ روز بعد از انجام کار) می باشد. قرمزی ملایم ممکن است تا یک ماه بعد از پیلینگ روی پوست جدید باقی بماند که به تدریج از بین می رود. در اینجا هم استفاده مداوم از ضد آفتاب اصل مهم درمان می باشد.

موارد منع مصرف انجام پیلینگ: