پیتیریازیس روزه آ (Pityriasis Rosea)

بیماری شایع التهابی پوستی است که ضایعات بصورت حاد ایجاد می شود و خود به خود طی چند هفته (میانگین 8 تا 10 هفته) فروکش می نماید. بیماری در بالغین جوان بطور شایعتر رخ می دهد و بطور عمده در فصول بهار و پاییز دیده می شود و زنان بیشتر از مردان مبتلا می شوند .در سالیان اخیر مشخص شده که بیماری به واسطه یک ویروس از خانواده هرپس ویروس ها (HHV6 و HHV7) ایجاد می شود.

نمای بالینی:

بیماری اغلب با یک ضایعه پیشرو (herald patch) شروع می شود که معمولا این ضایعه بصورت منفرد با قطر 2 تا 10 سانتی متر می باشد. این ضایعه بصورت حلقوی یا بیضی شکل بوده و حاشیه برجسته با پوسته یقه ای شکل (collaret scale) دارد و بطور عمده روی تنه و گاهی اندام ها رخ می دهد. به ندرت در شروع بیماری علائم سرماخوردگی وجود دارد.

بعد از یک تا دو هفته بعد، ضایعات ثانوی پدیدار می شوند. نمای بالینی ضایعات ثانویه شبیه ضایعه اولیه ولی کوچکتر از آن می باشند که به تدریج کل سطح پوست را می توانند درگیر نمایند. تعداد و اندازه آنها افزایش می یابد و بعد از ۳ تا ۸ هفته خود به خود ناپدید میشوند. بیماری در این مرحله به علت نحوه انتشار و شکل ضایعات نمای مشخصی دارد؛ انتشار ضایعات روی ناحیه تنه و نواحی ابتدایی اندام ها است و نواحی در معرض نور آفتاب (صورت و نواحی انتهایی دست و پا) معمولا درگیر نمی شوند.

رنگ ضایعات ثانوی، صورتی یا قرمز عنابی است و بصورت مدور یا بیضی شکل هستند که محور طولی آنها در امتداد خطوط پوستی بدن می باشد و در ناحیه تنه، نمای درخت کاج (Christmas tree) را ایجاد می کنند .ضایعات با پوسته سفید و ظریف پوشانده شده اند که این پوسته ها در حاشیه ضایعات ایجاد نمای یقه می کند که از محیط چسبیده و از مرکز آزاد است. ضایعات خارش ندارند یا خارش مختصری در طی دوره شدت بیماری دارند.

مخاط دهان ندرتا درگیر بیماری می شود و در صورت گرفتاری بصورت زخم های سطحی می باشد. بعد از بهبود ضایعات ممکن است لک های تیره و (PIH) ایجاد شود که به تدریج طی چند ماه از بین می رود. مواردی از بیماری با فرم های غیر عادی مشاهده میشود مانند: فرم های بدون ضایعه پیشرو، فرم معکوس بیماری، فرم تاولی، فرم کهیری، شبه اریتم مولتی فرم، فرم پورپوریک، فرم طول کشنده و فرم با عودهای مکرر.

ابتلای زنان باردار در طی 15 هفته اول بارداری ممکن است منجر به سقط جنین و زایمان زودرس شود. علت ایجاد بیماری ناشناخته است اما یک عفونت ویروسی می تواند عامل برانگیزاننده باشد. ویروس های HHV6 و HHV7 در سلول های ضایعات یافت شده اند. ایجاد بیماری به دنبال آنفلوانزا و واکسن آن نیز گزارش شده است.

بعضی داروها نیز می توانند ضایعاتی شبیه بیماری روزه آ ایجاد نمایند: کاپتوپریل، هیدروکلروتیازید، مترونیدازول، طلا، تربینافین، داروهای ضد التهاب غیر استروییدی (NSAIDs)، کلوزاپین و داروهای روانگردان.

 

تشخیص بیماری بالینی است و در صورت نیاز نمونه برداری پوست (بیوپسی) جهت رد سایر بیماریها به تشخیص کمک می نماید. گاهی در ضایعه پیشرو بعلت شباهت زیاد به قارچ کچلی، از آزمایش قارچ شناسی استفاده می گردد. این بیماری می تواند شبیه بیماری هایی نظیر سیفلیس ثانویه، پسوریازیس قطره ای، اگزمای سکه ای، درماتیت سبورئیک، قارچ کچلی تنه، قارچ چند رنگی، بیماری های ویروسی‌، عوارض دارویی و بیماری PLC  به نظر برسد .

درمان:

  • با توجه به این که بیماری بطور معمول علامتی ندارد و خود محدود است احتیاج به درمان نیست.
  • برای خشکی پوست از کرم های نرم کننده استفاده میشود.
  • درمان اصلی شامل لوسیون های ضد خارش و استرویید موضعی است .
  • نور آفتاب موجب تسریع بهبودی میشود و در موارد طول کشنده بیماری فتوتراپی با UVB موثر است.
  • اریترومایسین، آزیترومایسین و آسیکلوویر نیز در درمان مورد استفاده قرار می گیرد .

 منبع: دکتر محمد رضا اشرافی متخصص پوست، مو و زیبایی