آبله مرغان (Chickenpox)

بیماری ویروسی بسیار مسری می باشد که با تب شدید و ضایعات پوستی خود را نشان می دهد.

نام دیگر این بیماری واریسلا می باشد.

بیماری در هر رده سنی رخ می دهد ولی کودکان به طور شایع مبتلا می گردند. بیماری در سرتاسر جهان رخ می دهد.

علت بیماری ویروس واریسلا زوستر است که HHV3 نیز نامیده می شود و از خانواده هرپتو ویریده است.

بیماری بسیار مسری می باشد و به راحتی از طریق انسان به انسان انتقال می یابد.

انتقال بیماری تنفسی است و از ذرات تنفسی فرد آلوده به واسطه عطسه و سرفه منتقل میشود. انتقال از طریق زخم های باز نیز امکان پذیر است.

میزان حمله (Attack Rate) ۷۰ تا ۸۰ درصد می باشد.

علائم بیماری:

دوره نهفتگی بیماری ۱۰ تا ۲۱ روز می باشد و قبل از ایجاد ضایعات پوستی، علائم شبه سرماخوردگی، تب، سردرد، ضعف عمومی، بی قراری، بی اشتهایی، تهوع و استفراغ ایجاد می شود.

بعد از 24 تا 48 ساعت، ضایعات پوستی به صورت جوش های صورتی تا قرمز (پاپول) خارش دار که به سرعت به تاول (وزیکول) تبدیل می‌شوند، ایجاد می شود. ضایعات اولیه بر روی سطح شکم، پشت و روی سر آغاز می شوند و بتدریج ظرف چند ساعت تا دو روز، روی صورت ظاهر میشوند و گاهی کل بدن گرفتار می شود. بتدریج ضایعات شروع به خشک شدن نموده و سطح آن دلمه می بندد و نهایتاً طی 5 تا 10 روز (میانگین یک هفته) بهبود می یابند.

 ضایعات معمولا بعد از بهبود، اسکار باقی میگذارند. این اسکارها فرو رفته اند و گاهی اوقات به صورت برجسته (هیپرتروفیک) می باشند و در صورت ایجاد عفونت ثانویه باکتریایی، احتمال ایجاد اسکار بیشتر میشود.

ضایعات مخاطی در دوره بیماری مشاهده میشود که بطور معمول روی مخاط چشم، دهان، مقعد و نواحی تناسلی ایجاد میشود.

بیماری در بالغین بسیار شدیدتر است و حتی می‌تواند تهدید کننده حیات باشد.

زمان واگیردار بودن بیماری از یک تا دو روز قبل از ایجاد راش های پوستی تا زمان خشک شدن کامل تاول ها می باشد که معمولا ۵ تا ۱۰ روز طول می‌کشد و بیماران باید در طی این دوره در منزل باقی مانده و از تماس با سایر افراد اجتناب نمایند.

تشخیص بیماری:

راشهای پوستی مشخصه بیماری است و تمامی فرم های بالینی ضایعات (پاپول، وزیکول و دلمه) همزمان در یک بیمار وجود دارد.

تست های آزمایشگاهی کمک کننده است.

 PCR ویروس واریسلا در پوست ضایعات، دقیق ترین متد تشخیص است.

 کشت ویروسی تاول ها کمک کننده نمی باشد.

در سرولوژی خون، وجود آنتی بادی های IgM و IgG خصوصاً در زنان حامله مفید است.

درمان:

در افراد با ایمنی سالم درمان علامتی کافی است.

- کوتاه کردن ناخن ها

- استفاده از ترکیبات موضعی ضد خارش و مرطوب کننده

- حمام و شستشوی ملایم تاولها با آب خنک

- در صورت ایجاد تب، تجویز استامینوفن و هیدراته کردن بیمار

 نکته بسیار مهم، اجتناب از مصرف آسپرین در آبله مرغان می باشد چون خطر ایجاد سندروم ری (Reye) وجود دارد که موجب آسیب به کبد و سیستم مغزی می شود.

- استفاده از لوسیون کالامین و آنتی هیستامین های خوراکی برای کاهش خارش مفید می باشد.

- تجویز داروهای ضد ویروس خوراکی در این موارد توصیه می شود:

1) کودکان بالای ۱۲ سال

2) سیگاری ها

3) افراد حامله

4) افراد دچار ضعف ایمنی

در این موارد از آسیکلوویر و ویرابکس بصورت خوراکی استفاده می شود.

- در افراد دچار ضعف ایمنی شدید از آنتی ویروس های تزریقی استفاده میشود.

- در صورت نیاز، در افراد با ضعف ایمنی از ایمونوگلوبولین ضد ویروس واریسلا (VZIg) در 96 ساعت اول تماس با بیمار دچار آبله‌مرغان استفاده می شود که این درمان موجب کاهش شدت بیماری خواهد شد.

عوارض:

  • عفونت باکتریایی ضایعات، که بطور معمول به دنبال خارش ایجاد می شود و موجب افزایش ریسک ایجاد آبسه، سلولیت، فاشئیت نکروزان و گانگرن می شود.
  • دهیدراته شدن (کم آب شدن) بیمار
  • تشدید آسم
  • پنومونی ویروسی
  • در افراد با ضعف ایمنی ممکن است بیماری منتشر و شدید رخ دهد و عوارض مغزی (گیلن باره، سندروم ری، انسفالوپاتی مغزی) و پورپورا ترومبوسیتوپنیک می تواند ایجاد شود.

به دنبال ابتلا به آبله مرغان، ویروس واریسلا در گانگلیونهای حسی عصبی مخفی می شوند و فعالیت مجدد این ویروس نهفته ایجاد بیماری زونا می نماید.

گاهی فعالیت مجدد ویروس ایجاد واسکولوپاتی، نورالژی، میلوپاتی، نکروز شبکیه و التهاب مخچه می نماید.

واکسن آبله مرغان که از ویروس زنده ضعیف شده واریسلا تهیه میشود، در افراد در سن 12 تا 15 ماهگی در برخی از کشورها توصیه می شود. همچنین این واکسن در افراد با ضعف ایمنی، مبتلایان به سرطان، افرادیکه شیمی درمانی می شوند و در افراد HIV+ مورد استفاده قرار می گیرد

آبله مرغان در حاملگی:

عفونت در طی بیست هفته اول بارداری ریسک خطر بسیار بالا، برای جنین دارد و موجب ایجاد سندروم کشنده جنین (fatal varicella syndrome) می گردد و می تواند منجر به ایجاد مشکلات چشمی، آسیب مغزی، کوتاهی دست و پا و ایجاد اسکار گسترده در پوست جنین شود.

درگیری بعد از هفته بیستم حاملگی منجر به عوارض کشنده نمی ‌شود و تنها در جنین آبله‌ مرغان رخ می دهد.

منبع: دکتر مریم هاشمی متخصص پوست، مو و زیبایی