آفتاب سوختگی (Sun burn) چیست؟

سوختگی پوست به دنبال تماس با نور خورشید و سایر وسایل تولید اشعه ماوراء بنفش ( UV ) مثل سالنهای برنز کننده و سولاریوم ایجاد می شود و پوست دچار قرمزی و تورم و درد میشود.

اشعه ماوراء بنفش بخشی از طیف نور خورشید است که از جو عبور میکند و به سه قسمت دسته بندی میشود:

1) طیف UVA طول موج 320 تا 400 نانومتر

2) طیف UVB طول موج290 تا 320 نانومتر

3) طیف UVC طول موج290 تا 200 نانومتر

تمام طول موج UVC توسط لایه ازن جذب شده و معمولا به زمین نمیرسد.

البته با سوراخ شدن لایه ازن مقداری از این اشعه به زمین میرسد. بخش عمده اشعه UVC روی پوست منعکس شده و پایینتر از طبقه شاخی پوست نمی تواند نفوذ کند و فقط مختصر قرمزی بر روی سطح پوست ایجاد مینماید.

عامل اصلی برای آفتاب سوختگی دو طیف دیگر یعنی UVA و UVB میباشند. آفتاب سوختگی با UVB بسیار شدیدتر از UVA میباشد. اشعه UVB توسط لایه سطحی پوست (اپیدرم) جذب شده و موجب ایجاد فرآیند التهابی در پوست میگردد و بدنبال آزاد شدن مواد التهابی از سلولهای اپیدرم، علائم اولیه آفتاب سوختگی شامل قرمزی و تورم ایجاد میشود.

برنزه شدن تاخیری بدنبال تماس با نور بعهده این طول موج میباشد.

اشعه UVB از شیشه و پنجره بسته عبور نمیکند.بیش از 95% اشعه ای که به سطح زمین میرسد UVA است. این اشعه از لایه اپیدرم عبور کرده و به لایه میانی پوست (درم) وارد میشود.برنزه شدن فوری بعد از تماس با نور بواسطه این طول موج می باشد. همچنین این طیف نوری باعث ایجاد عوارض دراز مدت آفتابی بر روی پوست میشود و عامل اصلی در پیری پوست میباشد. اشعه UVA از پنجره بسته (شیشه) عبور میکند.

چه عواملی ریسک آفتاب سوختگی را بالا میبرند:

1) پوست های روشن و سفید با چشمهای روشن و موهای بور و قرمز (fair skin)

2)زندگی در ارتفاعات و مناطق استوایی

3) آفتاب میانروز از 10 صبح تا 2 بعد از ظهر

علایم آفتاب سوختگی:

معمولا بعد از 2 تا 6 ساعت از تماس با آفتاب یا اشعه UV علائم آغاز میشود.
قرمزی و تورم اولین علائم آفتاب سوختگی هستند.
بیماران احساس گرما دارند و پوست دردناک و تحریک پذیر میشود.
طی 12 تا 24 ساعت علائم شدید میگردد.
در موارد شدیدتر بیماران دچار تب، لرز، تهوع و استفراغ شده و ضایعات تاولی ایجاد میشود.
ضایعات در موارد شدید شبیه سوختگی درجه 2 میباشد.
در بیماری شدید اختلالات آب و الکترولیت های بدن ایجاد شده و شوک و حتی مرگ نیز میتواند رخ دهد.
احتمال عفونت ثانویه ضایعات آفتاب سوختگی وجود دارد.
طی یکهفته پوسته ریزی و کنده شدن پوست ناحیه درگیر، رخ میدهد.

درمان:

در مرحله حاد بیماری درد و ناراحتی بیمار باید تسکین داده شود. در این موارد از مسکن های خوراکی، کمپرس سرد و خنک، بیحس کننده های موضعی و کرمهای مرطوب کننده استفاده میشود.

پس از مرحله حاد، درمان با کرمهای ترمیم کننده میتواند موجب تسریع روند پوسته ریزی و بهبودی گردد.

مشکل عمده بعد از بهبود ضایعات، ایجاد تغییرات رنگدانه دار است که بصورت کم رنگ و پر رنگ شدن محل ضایعات می باشد و درمان با لایه بردار و لک برها سودمند خواهد بود.

منبع: دکتر مرتضی حیدری متخصص پوست، مو و زیبایی