آبله مرغان (Varicella)

عفونت ویروسی پوستی و مخاطی است که بسیار مسری بوده و توسط ویروس واریسلا زوستر که هم خانواده ویروس تبخال است، ایجاد میشود. طریقه انتقال از راه تنفسی و از طریق عطسه و سرفه افراد مبتلا میباشد ولی مایع داخل تاول های پوستی مبتلایان نیز مسری میباشد.
به دنبال استنشاق ویروس آبله مرغان و با یک دوره نهفتگی 7 تا 21 روزه، بیماری به صورت تب و ایجاد ضایعات پوستی خود را نشان میدهد. بی اشتهایی، تهوع، استفراغ و علائم شبه سرماخوردگی هم ممکن است ایجاد شود.
ظرف مدت کوتاهی از شروع تب, تاولهای ریز پوستی شدیدا خارش دار ابتدا بر روی قفسه سینه، پشت، روی سر و صورت  ایجاد میشوند و بتدریج اندامها و مخاط دهانی را نیز گرفتار مینمایند.

ضایعات تاولی ظرف یک تا دو روز به شکل زخم شده و نهایتا دلمه بسته و بعد از آن بهبود می یابند. بدنبال خاراندن ضایعات پوستی، ریسک عفونتهای ثانویه مثل زرده زخم بالا میرود. طول دوره بیماری معمولا 7 تا 10 روز میباشد.

بهبود ضایعات میتواند موجب ایجاد اسکارهای دائمی فرورفته و گاهی برجسته روی سطح پوست گردد. عمده بیماران مبتلا، کودکان و نوجوانان میباشند ولی در سنین بزرگسالی و حتی پیری هم بیماری میتواند ایجاد شود.
بیماری در بزرگسالی شدیدتر از بیماری اطفال بوده و احتمال عوارض هم در سنین بزرگسالی بیشتر خواهد بود. در افراد با ضعف ایمنی و خانمهای حامله خصوصا در سه ماهه اول بارداری بیماری خطرناک میباشد.
در افراد با ضعف ایمنی درگیری سیستمهای داخلی بدن میتواند ایجاد شود. درگیری در ریه، قلب، کلیه، کبد و مغز  با بیماری مشاهده شده است.  افراد مبتلا از دو روز قبل از شروع بیماری آلوده کننده هستند و تا زمانی که ضایعات خشک نشوند میتوانند بیماری را منتقل نمایند. و تازمان خشک شدن کاملا ضایعات بیماران نبایستی در اماکن عمومی مثل مدرسه وارد شوند.
مصرف آسپرین در مبتلایان به آبله مرغان بسیار خطرناک است و میتواند موجب نارسایی کبدی (سندرم Reye) شود و بهیچوجه نباید استفاده شود. بعد از بهبود معمولا ایمنی دائمی ایجاد میشود ولی در افراد با ضعف ایمنی ممکن است آبله مرغان مجددا عود نماید.
ویروس آبله مرغان همانند سایر ویروسهای هم خانواده اش (هرپس ویروسها) در بدن مخفی مانده و میتواند دوباره فعال شود. در عود مجدد ویروس آبله مرغان فقط درگیری در یک منطقه از پوست رخ میدهد و به آن زونا میگویند.
ابتلا به بیماری در 20 هفته اول بارداری خطرناک بوده و ایجاد عوارض شدید جنینی خواهد کرد و بیماران باید تحت کنترل متخصص زنان خود باشند.  درگیری در سه ماه آخر بارداری, بیماری شدیدتری را برای مادر ایجاد میکند ولی خطری برای جنین ندارد و حتی بعد از زایمان بچه ها را بر علیه واریسلا تا یکسال ایمن مینماید.

تشخیص

تشخیص بیماری از روی علائم بالینی است و بیماری تب دار با حضور ضایعات پوستی تاولی، زخمی و دلمه بسته که بطور همزمان در یک بیمار دیده میشود و حضور ضایعات مخاطی (دهان و بینی و گاهی چشم)، مطرح کننده آبله مرغان میباشد.
تستهای زانک، کشت ویروسی، PCR و اندازه گیری سطح آنتی بادی ضد واریسلا در تشخیص کمک کننده هستند.  واکسن ضد واریسلا در برخی از کشورها در موارد خاص مثل ضعف ایمنی استفاده میشود.

درمان

- درمان اولیه بیماری بصورت حمایتی است.
- مهمترین اقدام کنترل خارش میباشد که از محلول کالامین و آنتی هیستامینهای خوراکی استفاده میشود. 

- تب بیمار با استامینوفن کنترل میشود و در هیچ شرایطی از آسپرین استفاده نمیکنیم.
- ناخنهای بیماران بایستی کوتاه شوند. 

- از کرمهای ترمیم کننده مثل اکسید روی جهت بهبود دلمه های پوستی استفاده میشود. 

- عفونتهای باکتریایی ثانویه با آنتی بیوتیک مناسب کنترل خواهد شد.
- در موارد شدید و ضعف ایمنی از داروهای ضد ویروس (آسیکلوویر و ویرابکس) و ایمونوگلوبولین ضد واریسلا (VZIG) استفاده میشود.